Παρακολούθησε μια συνάντηση πριν από μερικά χρόνια σε ένα διαμέρισμα στο Κουίνς μιας λευκής εθνικιστικής ομάδας – δεν αποτελεί ταραχή για γέλια, ειδικά για τον γιο των Ορθοδόξων Εβραίων της Βοστώνης. Αλλά για όποιον εκτιμά την εφαρμογή του πνευματώδους, εκτός ορίων εξυπνάδας σε απροκάλυπτα αντικοινωνικά φαινόμενα, ο απολογισμός του είναι κλασικός.
Ο Έντελμαν, στην ουσία, κυνηγά τον εχθρό, εμφανιζόμενος περίεργος για το τι μπορεί να συνεπάγεται η διασταύρωση ρατσιστών και αντισημιτισμού. Η κωμωδία που προκύπτει μπορεί να είναι καταθλιπτική. (Αλήθεια, πόσο δυνατοί είναι τέτοιοι επιπόλαιοι στόχοι;) Αυτός ο κωμικός έχει την όρεξη του ρεπόρτερ πολιτισμού. Αν και ο Έντελμαν μας λέει ότι οι άλλοι συμμετέχοντες δεν θεωρούν έναν Σημίτη λευκό, αναγνωρίζει το προνόμιο του λευκού, το οποίο επιτρέπει να εισχωρήσει στο μεγαλομανή τους καφέ.
Ενώ οι ιδέες και οι ιστορίες του είναι ξεκαρδιστικές, και δεν έχουμε καμία αμφιβολία για την αποστροφή μας που τον συναντήσαμε, το “For Us” έχει μια υποκείμενη ανθρωπιά και εγωισμό. Είμαστε βέβαιοι ότι μόνο κάποιος με συμπόνια, αγάπη για τις κακοτοπιές και ένα αξιαγάπητο screwball μπορεί να πάρει κάτι ουσιαστικό και διασκεδαστικό από αυτό το περιστατικό.
Γιατί, τελικά, το “Just for Us” είναι μια παράξενα γενναιόδωρη χειρονομία. Ο Έντελμαν αποκαλύπτει πόσο αντικρουόμενος είναι για τους ελιγμούς που κάνει. Είναι εμφανές ένα οικουμενικό σερί, ειδικά καθώς το κόμικ λέει ότι η οικογένειά του λυγίζει έναν Δεκέμβριο στο κυρίαρχο αμερικανικό έθιμο και φιλοξενεί πλήρη Χριστούγεννα για έναν θλιμμένο Εθνικό φίλο. (Ο πατέρας του, ένας πιστός Εβραίος και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, αναδεικνύεται ως η αγαπημένη και καλύτερη πηγή υλικού του Έντελμαν.)
Ζούμε σε μια στιγμή όπου ο λανθάνον αντισημιτισμός -όπως και άλλες μισητές θρησκείες- επιτρέπεται με κάποιο τρόπο να εκδηλωθεί ανοιχτά. Και είναι φυσικό Το Broadway θα είναι το μέρος για μια απάντηση. Όπως έγραψε ο Eric Idle τόσο αναιδώς στο “Monty Python’s Spamalot”: “Arthur αγαπητέ, άκου προσεκτικά αυτό το μήνυμα: Αν δεν έχουμε Εβραίους, δεν θα πετύχουμε στο Broadway”. Υπήρχαν πολλές ανταμοιβές για τις εβραϊκές φωνές την περασμένη σεζόν, με ένα δράμα για το Ολοκαύτωμα (το “Leopoldstadt” του Tom Stoppard) που κέρδισε το βραβείο Tony για το καλύτερο νέο έργο και το “The March”, την ιστορία του Λέο Φρανκ, ενός ψευδώς κατηγορούμενου Εβραίου, που σκοτώθηκε. Βραβείο Καλύτερης Αναβίωσης Μιούζικαλ.
Τα Tony είναι κυρίως ένα εργαλείο μάρκετινγκ, και ωστόσο, αυτές οι δημόσιες επιδοκιμασίες είναι υψηλές – εξίσου επιρροές το καλοκαίρι του 2023, όταν ένας εκατομμυριούχος από μια σύγχρονη Ορθόδοξη οικογένεια μπορεί να μιλήσει για την εβραιότητά του με πολύ επιτυχημένο τρόπο. Παρά την ικανότητά τους να κοροϊδεύουν την κληρονομιά μας, οι Εβραίοι έχουν πλήρη επίγνωση του μειονοτικού μας καθεστώτος και σίγουρα, όπως κάθε άλλη μειονότητα, του πώς μας αντιλαμβάνονται συλλογικά. Έτσι, είναι αναζωογονητικό να ακούς έναν ηθοποιό να αντιμετωπίζει αυτά τα πράγματα με τόση ειλικρίνεια και ακεραιότητα.
Το “μόνο για εμάς” – το “για εμάς” είναι μια ειρωνεία – σίγουρα δεν είναι το μεσαίο δάχτυλο στον αντισημιτισμό. Είναι σοβαρό με μη σοβαρό τρόπο, επωφελούμενος της stand-up παράδοσης των εβραϊκών κόμικς με πλεονέκτημα όπως ο Billy Crystal και ο Jerry Seinfeld. (Θα μπορούσα να φανταστώ τον Έντελμαν να μοιράζεται περισσότερα στο αμφιλεγόμενο Seder του “Curb Your Enthusiasm.”) Είναι ένας μεγάλος χαρακτήρας ο ίδιος, που περιφέρεται στην άδεια σκηνή του Hudson, χτυπάει τα άκρα του από δω κι από εκεί, εκφράζοντας τον εαυτό του με έναν ανόητο-δροσερό τρόπο.
Το θέατρο σχεδόν 1.000 θέσεων, που γέμισε το τμήμα της ορχήστρας και δύο μπαλκόνια στην παράσταση που παρακολούθησα το Σαββατοκύριακο, ενθουσίασε τον Έντελμαν. Έχω δει το σόου σε πολύ πιο οικεία περιβάλλοντα, και αυτή η ενσάρκωση, με κάποια γεγονότα περικομμένα και μερικές τροποποιήσεις, είναι ακόμα πιο κομψή.
Alex Timbers, το «Moulin Rouge» του Broadway! και το «Here Lies Love» που θα ανοίξει σύντομα, που ανέλαβε ως δημιουργικός σύμβουλος μετά τον πρόωρο θάνατο του σκηνοθέτη τον Απρίλιο. Άνταμ Μπρέις, ο οποίος οδήγησε την παράσταση σε ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία. Θα ήθελε κανείς να το είχε δει ο Μπρέις στις νέες του ανασκαφές, γιατί μπορείτε να είστε σίγουροι ότι μέρος του ήταν μόνο για αυτόν.
Μόνο για εμάς, που έγραψε και ερμήνευσε ο Alex Edelman. Σκηνοθεσία Άνταμ Μπρέις. Σετ, David Korins; Φωτισμός, Mike Baldasari; Ήχος, Palmer Hefferan; Σύμβουλος δημιουργικού, Alex Timbers. Έως τις 19 Αυγούστου στο Hudson Theatre, 141 W. 44th St., Νέα Υόρκη. justforusshow.com.
